نگار رفیع بیگلی، شاعر نامدار و یکی از پیشرو های شعر و ادبیّات جمهوری آذربایجان، در ۲۹ جولای سال ۱۹۱۳ میلادی در شهر معارف پرور گنجه (زادگاه حکیم نظامی و مهستی گنجوی) چشم به جهان گشود. در۰ ۱۹۳م در تکنیکومون باکو، در رشته ی پداگوژی فارغ التّحصیل گشت. از ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۲م، ضمن آموزگاری، همزمان در بخش سناریوی مرکز سینمایی باکو و مدرسه ی کارگران جوان مشغول به کار شد. از دکابر ۱۹۳۱م،  در شعبه ی ادبیّات بدیعی “آذر نشر” (بزرگ ترین مرکز نشر جمهوری آذربایجان) به عنوان دبیر بخش ترجمه، فعّالیّت خود را آغاز کرد. از ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۶م در انستیتو پداگوژی مسکو، تحصیلات عالیه ی خود را ادامه داد. از ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۹م در شعبه ی نشریّات کودکان به عنوان دبیر نشریّات مشغول به کار شد.

که لاک پشت…

به پشت

افتاد.

وکبریتِ فاجعه

نِیزارِ نسل هایِ سوخته را…

روزی دهان زخم تو را بستند

تا گم شوی میان معما ها

قلبت ترک ترک شد و نشکستی

بابای قهرمان شده ی… تنها

این سال ها که رفت، نگاه تو

در حدس های بیست سوالی بود

گم شده است،بَلـَدِ خانه ات…

چهار راه قرارِ من، همان آغوش بازی بود که حالا میدان بسته ای،خودت را.

دورت بگردم! … معماری تنت را بهم نزن…

چهار راه نشین سینه ات سر در گم می شود.

تمام جوانیت را هم که چنبره کنی در خودت، من دورت نمی زنم، دورت بگردم! …

برای زنان سرزمینم

ما خرس های کوچکی بودیم در جنگل
در خلسه ی یک بوسه , یک خواب زمستانی
چیزی که می دیدیم را باور نمی کردیم
حسی شبیه ترس …این رفتار انسانی!

ما چیز های جالبی بودیم از بالا
ما لکه های کوچکی بودیم روی برف
ما سطر های ساکتی بودیم در این شعر
ما نقطه های ساده ای بودیم بعد از حرف . . .

یک

همه چیز درست می شود
اگر
آیینه ی این اتاق
تو را به خاطر بیاورد!

دو

ابرها
بدون جاذبه
نمی بارند…
بعد از تو بود که
فهمیدم می توانم
لمس کنم
ببینم
بشنوم
ببوسم
و دوست داشته باشم!

تندیسِ دلتنگی بر چهره ی قالی

من نخ به نخ سیگار تو رَج به رَج عالی

می بافی اَم در خود می بافی اَم بیخود….

هم سَر بِدارانَم هم سالوادور دالی؟

از من چه می خواهی از تارِ بی پودم….

من را بِکش من را نَه مردِ پوشالی

یک

شب،

کلنجاریست که دنیا با زمین دارد

خواب اگر نباشی،

خواهی دید.

دو

هیچ می دانی؟

که اگر غار نبود

بشریت جایی گم میشد

همانگونه که خدا، پشتِ چپرهایِ نادانی!

یک

شنا می کنم در دریایی از خیال

قطره قطره تو را پس می زنم

تا به عمق نگاهت برسم

گفتی که دریا عمقی ندارد

تلاش کردم

باور کن

رؤیاهایم در عمیق ترین جادّه های من خود رؤیایی دارند

ضعف کرده ام

از بس که تو را پس زده ام

یک

میان شاخه ها

کمی آسمان پیدا

و چیزی از ما

که نام ندارد

دو

اگر تو نیستی

پس این نسیم

چه می گوید

گاهی فکر می کنم

روز اول

جوراب بو گرفته ی بابا بودی

در بیمارستان دنای شیراز

از روحم فرو ریختی

گاهی فکر می کنم

روز دوم

کلیدم را در چشم هایت فرو کردم

بعد

جاده یکدست برف شد

بعد تا آبعلی

مردم

مردم با گریه های تو

جنگ را

به خیال دوست داشتنت

تاب می آورم

مرگ را

به هوای لبخندت

پنجره ها را ببند!

صدای باد

صدای زخم

صدای سایه می آید …

هزار و سیصد و هشتاد و… چهار سالِ قبل ↓

دوباره یادِ تو افتاد و چهار سالِ قبل ↓

تمام شهر پُر از خوابِ خوبِ کودک بود

و بعد حادثه رُخ داد و «چهار سالِ قبل» ↓

نگاه کرد غریبانه آرزویش را

که رفت یک شبه بر باد و «چهار سالِ قبل»↓

بین این چشم های بی آزار ، تو فقط مرز چالش من باش

سر بکش پیک آخر من را ، مستی روح سرکش من باش

یا نمی بینم آنچه می خواهم یا نمی خواهم آنچه می بینم ^*

فرق دارد نگاه و خواهش من . . .  تو همان فرق فاحش من باش

یک

با عطر بلال و شب‌های سه‌شنبه

طلوع کردی

مماس

بر خواب‌های خرگوشی‌ام

میان بازوانم

خودت را

در آینه

به ثبت می رسانی

با دو چشم درخشان

و لب خندی که فقط مال توست

می روی

خودت را درآینه ام جا می گذاری !

چه خوب که هر روز صبح

مردی از آینه به من سلام می کند

چمدانی پر از لباس ِ کثیف

می رود سمت ِ شهر بی اقوام

مبدأیی توی اوج دلتنگی

مقصدی بی تفاوت و بی نام

هیچ کس منتظر نبود و نیست

سر ِ ساعت به راه می افتی

«تو نگاهت به عشق آلوده ست»

۱

ساعت

چگونه ایمان بیاورد

به زیبایی قویی

که تصویرش را آب برده است!

آن گونه که من زیست شناسم به جهانا

آن گونه شناسان همه کف کرده دهانا

آن گونه ترینم ، هم از آن گونه که در باد

آشفته‏ی این همهمه‏ی جانورانا

آن گونه‏ ولی حیف که این گونه هنوزم

دنبال یکی گونه ‏ی نایاب دوانا

آن گونه‏ی نایاب که در شکل حیاتی

یک

فقط لاک پشت ها
به طنین باران
گوش می دهند

دو

با لاک ها خداحافظی کنیم ؛
با سنگ ها
با فرسنگ های سنگین از تحمل آهسته ی سایه ها
با تواضع ناچار و شگفتی های سربزیر زمین
با دل های آکبند و تیرهای کمانه
با پیراهن شاخی تو
که باد را
وسوسه نمی کند ؛
تبسم کن !

تو نیستی و هر روز

قابِ‌عکست را نگاه می‌کنم

دستی به موهات می‌کشم،

چند تارِ مو می‌افتد روی زمین

مادر خوشحال می‌شود

و تو بی‌خیالِ قاب‌عکس

کنارم چای می‌ریزی

از داغیِ چای لبم می‌سوزد و

از خواب می‌پرم.

۱

امسالْ بهار

هفت‌سینِ‌مان کامل نیست.

سیبِ سُرخِ گونه‌هات را

کم دارد!

۲

بیا به هم دروغ بگوییم!

من بگویم: بهار شده

تو باور کنی، بیایی!

(۱)

خال لبش

لکه ای بر ماه

(۲)

پرواز سنگ و گنجشک

کدام

زودتر می افتند

(۳)

راهم را

روشن کن

ماه تاریک

(۴)

در تاریکی

گم شد

سایه اش

قراربود که این دفعه جنگ را ببرد

بیاید و دل ماده پلنگ را ببرد

به خاطرش سر تیمور لنگ را ببُرد

شبانه دختر شاه فرنگ را ببرد

O

قرار بود که از چنگ شب رها بشود

به آفتاب قسم داد، گرگ و میش نرفت

قرار بود که این بار قهرمان باشد

قرار بود… ولی باز خوب پیش نرفت

۱ _

مرا بپوش!

به تو می آیم.

۲ _

ابر ها را هجی می کنم

که چگونه به تو مربوط می شوند!؟

این حرفها را نمی دانم…

امشب باید نیلوفر ببارد!

باید به جای رعد و برق ، ماه بزند!

من باید خیس شوم!

در من اتوبوسی است

خسته

سرگرم ازدحام در پیاده روها

سرگرم زرق و برق نشسته بر بوتیک ها

سرگرم برانداز کردن بر آمدگی مانکن ها

اتوبوسی است ، خسته

که هر شب

از اعماق گلوش

خیابان سرفه می کند

زیر نارنج نشسته باشیم
من شیر
تو شعر
بنوشم
بنوشانی‌اَم
و بنوشی

دستم را بـِ . . . بــِ . . . گیر
آنی . . . ما . . . مان
روزی که دست تو نبود
زَ. . . زِمین خوردم
روزی که دست تو نباشد
زمین می‌خورَدَم

۱ _

ازدختران حوایم

نه هابیل می شناسدم

نه قابیل

اماهرلحظه ای که بخواهم

درچشم های کلاغ

صحنه ی جنایت تکرار می شود

بازهم بگو:

«کسی برای خودش حرف درنمی آورد»

گوش به زنگم

که رنگین کمان درچند شوره زار

اسم شب است

و برای دیدن زنبق ها

کدام لباس مرا انتخاب می کند

دنباله ی این ماجرا ، دستی که می گیرم

هی خواب می بینم که توی خواب می میرم

می خواهد از من زندگی کردن بیاموزد

من که خودم هم از خودم این روزها ، سیرم

وقتی که لب وا می کند روی تنم این زخم

مثل نصیحت های تلخ مادر پیرم

چراغ های خانه

به خاموشی ام

می خندند

سقف های کاذب

خوش باوری ام را

به تمسخر می گیرند

یک ـ مال کنون

فتح می کنم

همین انار مکیده .

شعر م می شود / چکیده بر سقف دهانم !

من رویش می ریزم تاشبم ماه نمی خواهد

این برنو مال کنون * هم   فاتح  است

حالا چراغ روشن کنید

ـ یک

“دلا بسوز که سوز تو کارها بکند”
دروغ گفته! کسی نیست یاد ما بکند…

میان این همه انسان که خسته ی دردند،
چگونه ناله ی من “رفع صد بلا بکند” ؟

خدا کجاست؟همین جا که سخت تنهاییم؟
نمی شود گره از کار خلق وا بکند؟

منتظر نوازش پتک بعد نمی مانی

چه کوله بار هراسیده ای

شانه های شکسته ات را به دوش می کشد!

راه که می افتی

خاطره ی خلوت کردن ها را

خط می زنی

چیزها عکس هم شروع شدند
گفتن از ما، نگفتنِ ما شد
ما به جای هم عاشقی کردیم
مشکل از ما نبود، اما شد

عاشقی می کنیم و با حسرت
چیزها را به سُخره می گیریم
در گلوها به شعری و به دمی
زندگی می کنیم و می میریم

وقت می میرد

وقت جوانمرگ هوا می شود

وقت از ما سر می رود

ومن با بارهایی که اضافه بود

با قدم هایی که برنداشت

با حرفی که از زبان نریخت

و مِن مِن های غریبه ی شما…

_ حالاهی بگو من کی ام، کجاهام!

این که هواهای دوُر و بر به سرم بزنند